Trong bối cảnh chuyển đổi số đang diễn ra mạnh mẽ trên toàn cầu, giáo dục Việt Nam cũng tích cực thay đổi để thích ứng với yêu cầu mới của thời đại. Từ đổi mới chương trình, phương pháp giảng dạy đến ứng dụng công nghệ trong lớp học, tất cả đều đòi hỏi sự chủ động, sáng tạo từ người thầy. Tại tỉnh Đồng Nai, cô Lương Thị Hồng Yến – giáo viên môn Toán, trường THCS Trần Hưng Đạo (TP. Biên Hòa) – là một trong những tấm gương tiên phong trong việc ứng dụng công nghệ, phát triển giáo dục số và sáng tạo thiết bị dạy học hiệu quả.
Hành trình 36 năm – từ phấn trắng đến công nghệ số
Sinh ra trong một gia đình có truyền thống hiếu học, đặc biệt có mẹ là giáo viên, cô Hồng Yến sớm nuôi dưỡng tình yêu với nghề. Sau khi tốt nghiệp trường Cao đẳng Sư phạm Đồng Nai, cô về công tác tại trường cấp 1 – 2 Khiết Tâm (nay là trường THCS Trần Hưng Đạo) từ năm 1988 và gắn bó liên tục suốt 36 năm.
Với hơn ba thập kỷ cống hiến, cô không chỉ là người thầy tận tụy mà còn là một “kỹ sư giáo dục”, luôn tìm tòi sáng kiến và đổi mới trong dạy học. Là Tổ trưởng Tổ Toán từ năm 2007, cô đã đưa nhiều phương pháp tích hợp công nghệ vào giảng dạy, giúp học sinh tiếp cận kiến thức qua nhiều kênh tương tác hiện đại.
Cô Nguyễn Thị Thanh Phương – Hiệu trưởng nhà trường nhận xét: “Cô Yến không chỉ là người thầy giàu kinh nghiệm mà còn là người truyền lửa đổi mới cho cả tập thể giáo viên. Các sáng kiến của cô luôn thực tiễn, gắn với công nghệ và khả năng ứng dụng cao trong giảng dạy số.”
Tư duy giáo dục mở – sáng tạo trong thời đại 4.0. Từ lớp học truyền thống đến lớp học số – Một hành trình chuyển mình bền bỉ
Xác định giáo viên thời đại mới không chỉ giỏi chuyên môn mà còn phải có năng lực số, cô Yến chủ động tiếp cận và sử dụng thành thạo các công cụ công nghệ hiện đại như: Quizizz (thi trắc nghiệm tương tác), Violet (soạn bài điện tử), MathType, Geogebra (dành cho môn Toán), ActivInspire (giảng dạy tương tác trên bảng thông minh). Không chỉ áp dụng cho riêng mình, cô còn thường xuyên hướng dẫn đồng nghiệp, tổ chức chuyên đề chia sẻ kinh nghiệm tích hợp công nghệ thông tin, giúp giáo viên trẻ tiếp cận nhanh hơn với giáo dục số.
Thầy Nguyễn Lê Trung – đồng nghiệp tổ Toán chia sẻ: “Cô Yến không ngại thay đổi. Mỗi thiết bị dạy học hay phần mềm mới cô đều mày mò học, thử nghiệm, rồi chia sẻ lại cho cả tổ. Cô là người dẫn đường trong việc ứng dụng công nghệ vào dạy học tại trường.”
Song song với đó, cô đẩy mạnh các hoạt động học tập mang tính thực hành và STEM – giúp học sinh vận dụng kiến thức vào tình huống thực tế, phát triển tư duy logic và kỹ năng giải quyết vấn đề. Một số sản phẩm tiêu biểu học sinh được hướng dẫn làm như: Thước đo chiều dài lớp học; Cân đòn, cầu bập bênh; Bóp viết hình trụ từ vật liệu tái chế.
Điều đáng trân trọng là dù đã lớn tuổi, cô Yến vẫn không ngần ngại học hỏi công nghệ mới, chủ động tham gia lớp học Google – lớp học số do Phòng Giáo dục và các đơn vị tổ chức. Cô nhanh chóng tiếp cận và sử dụng thành thạo Google Classroom, Google Meet, Google Forms để dạy học trực tuyến và kiểm tra đánh giá học sinh trong thời kỳ dịch bệnh cũng như các giờ học linh hoạt sau này.
Một Cẩm Tú – một đồng nghiệp trẻ cho biết: “Cô Yến không những tham gia đầy đủ các buổi tập huấn chuyển đổi số mà còn là người cẩn thận, chu đáo, thực hành rất nhanh. Cô còn giúp chúng tôi xử lý các lỗi khi giảng dạy qua Google Meet. Tuổi tác với cô không phải rào cản, mà là động lực để chứng minh rằng thầy cô lớn tuổi vẫn có thể hòa nhập xuất sắc với công nghệ.”
Chính tinh thần ham học hỏi ấy đã tạo động lực cho không ít giáo viên trẻ – những người từng nghĩ rằng công nghệ là đặc quyền của thế hệ mới. Giờ đây, với lớp học số, lớp học trực tuyến, các công cụ học tập số, cô Yến đã chứng minh rằng đổi mới không phải là đặc quyền của thế hệ trẻ, mà là trách nhiệm của những người thầy luôn khát khao làm mới chính mình. Dù công nghệ thay đổi từng ngày, giá trị cốt lõi mà cô hướng tới vẫn là: học sinh hiểu bài, ham học hỏi và biết vận dụng kiến thức vào cuộc sống.
Sáng kiến giáo dục số: Bộ dụng cụ hỗ trợ giảng dạy Hình học 8
Năm 2020, cô Yến đã đoạt giải Nhất cấp tỉnh cuộc thi “Phát huy sáng kiến, sáng tạo trong lao động và học tập” với đề tài “Bộ dụng cụ hỗ trợ giảng dạy Hình học 8” – minh chứng cho khả năng tích hợp giữa kỹ thuật thủ công truyền thống và tư duy công nghệ hiện đại.
Thành phần thiết bị của “Bộ dụng cụ hỗ trợ giảng dạy Hình học 8” gồm:
– Bảng hệ thống động các loại tứ giác.
– Bảng từ có khoan lỗ lắp ghép, có thể thay đổi cấu trúc để mô phỏng nhiều loại tứ giác khác nhau.
– Mô hình hình khối làm từ nhựa cứng mỏng, các hình khối có thể gập/mở linh hoạt.
– Học sinh dễ dàng nhận biết đặc điểm, dấu hiệu nhận dạng, phân loại hình học một cách trực quan, từ đó hiểu sâu bản chất công thức tính diện tích.
Sáng kiến này đã mang đến giá trị sư phạm – công nghệ vô cùng hữu ích:
– Tạo môi trường học tập tích cực, khuyến khích tư duy sáng tạo và khám phá.
– Thiết bị có thể tái sử dụng, thân thiện môi trường, phù hợp với mô hình trường học xanh – chuyển đổi số.
– Có thể nhân rộng, chuyển giao cho nhiều trường học khác với chi phí thấp và dễ triển khai.
Em Nguyễn Thảo Vy – học sinh lớp 8/4 cho biết: “Các mô hình cô Yến mang đến lớp làm em thấy hình học gần gũi, dễ hiểu và rất thú vị. Nhờ đó, em tự tin hơn trong học tập.” Em Trần Quốc Khánh – lớp 8/1 chia sẻ: “Trước đây em thấy công thức hình khối rất khó nhớ. Nhưng nhờ Bộ dụng cụ hỗ trợ giảng dạy Hình học 8 của cô Yến, em hiểu rõ hơn và học tốt hơn hẳn.”
Với những nỗ lực ấy, cô đã được Chủ tịch nước phong tặng danh hiệu “Nhà giáo Ưu tú” vào tháng 12/2023 – một dấu mốc đáng tự hào trong sự nghiệp giáo dục đổi mới của cô.
Người dẫn dắt lớp học thời đại số
Albert Einstein từng nói: “Sáng tạo là trí thông minh có niềm vui.” Cô giáo Lương Thị Hồng Yến không chỉ là người gieo tri thức mà còn là người thiết kế lớp học của tương lai, nơi mỗi tiết học là một hành trình khám phá, nơi công nghệ là bạn đồng hành cùng sự tận tâm của người thầy. Cô xứng đáng là biểu tượng của giáo dục đổi mới – nhân văn – số hóa tại Đồng Nai.
Hồng Tuyến – Thành Vinh THCS Trần Hưng Đạo